یائسگی

 

 

 یائسگی و علائم آن 

 

آشکارترین نشانه سال خوردگی زنان قطع قاعدگی است که انتقال زن از دوران باروری به دوران یائسگی به طور واضحی مشخص می سازد. این افراد باید خودرا با مسائل اجتماعی و فیزیکی متعددی سازگار نمایند.

معمولاً بعد از سن 40 سالگی تخمک گذاری بی نظم ترمی شود. سن متوسط وقوع یائسگی حدود 51 سالگی است، بعضی از زنان ازسنین پائین تر یائسه می شوند در حالی که عده دیگری ممکن است تاسن 55 سالگی یا بالاتر نیز قاعده شوند که غیر عادی نمی باشد، البته در 3-1 سال آخر مقدار خونریزی کاهش یافته وفواصل بین دوره های خونریزی طولانی تر می شود. بعضی از زنان قبل از یائسگی خونریزی بیشتری دارند. علت بروز یائسگی کم شدن و یا نارسائی فعالیت تخمدان ها است. از لحاظ آزمایشگاهی با اندازه گیری مقدار هورمونهای FSH ، LH و استروژن میتوان وقوع آن را تآئید نمود.

اندازه گیری هورمون محرک فولیکولی (FSH) بهترین آزمایش برای نشان دادن نارسائی تخمدانی است. اکثریت زنان یعنی حدود 85 % از آنان کمبود استروژن در دوران یائسگی دارند. بنابراین افزایش سطح هورمون محرک فولیکولی (FSH) و کاهش سطح استروژن در آزمایش خون از نشانه های شروع یائسگی است.

 

تغییرات فیزیولوژیک بدن بعد از یائسگی :

 

تغییرات مربوط به اعضای تناسلی :

 

ساختمان های نگهدارنده رحم ، مثانه و راست روده ، توان و استحکام قبلی خود را ازدست می دهند و این تغییرات ممکن است به افتادگی مثانه و رکتوم و بیرون زدگی رحم منجر شوند. اندازه رحم شروع به کوچک شدن می کند و شبیه رحم یک دختر قبل از سن بلوغ می شود. بافت پوششی واژن نازک می شود، ترشحات واژن و گردن رحم کاهش می یابد و پستان ها نیز شروع به کوچکتر شدن می نمایند.

 

تغییرات مختلف در اعمال فیزیولوژیک بدن :

 

کاهش فعالیت تیروئید، اختلال در تنظیم دمای بدن، تغییر در انتشار چربی و نیز تغییراتی در سیستم عصبی مانند کم حافظه شدن و اختلال در کنترل تعادل پدید می آید. تغییرات ناشی از کمبود استروژن باعث از بین رفتن مخاط واژن و درنتیجه مقاربت دردناک می گردد.

 

گرگرفتگی :

 

از اولین نشانه های آن احساس گرما درسر ، گردن وسینه است که به سرعت افزایش یافته و معمولاً

4- 3 دقیقه دوام دارد و بدنبال آن ممکن است لرز و تعریق اتفاق افتد. گرگرفتگی اغلب با تپش قلب و احساس ضعف همراه است. فواصل زمانی و مدت گرگرفتگی متغیر است و دربعضی از زنان اصلاً مشاهده نمی شود ولی حدود 75 درصد زنان آن را تجربه می کنند و غالباً خفیف بوده طوریکه مانع فعالیتهای عادی آنان نمی شود.

مقدار وقوع گرگرفتگی و اثرات آن معمولاً بعد از چند ماه شروع به کاهش می کند و اغلب زنان پس از 24 الی 30 ماه ازآن رهائی می یابند و ممکن است فقط در مواقع استرس دچار گر گرفتگی شوند.

 

نشانه های مربوط به اعصاب و روان :

 

سردرد، بی خوابی، سرگیجه، افسردگی و احساس ناامیدی درطی این دوره زیاد اتفاق می افتد. البته شخصیت فرد عامل مهمی در تعیین شدت این نشانه ها است و ممکن است بسیاری از آنها منشاء عاطفی داشته باشند، بنابراین حمایت عاطفی دراین دوران از طرف نزدیکان بسیار مهم است .

 

نشانه های مربوط به استخوان :

 

درد و خشکی مفاصل از شکایات شایع زنان در حوالی یائسگی است .استئوپروز ( پوکی استخوان ) بخش اعظم توده استخوانی را دربر میگیرد و بویژه در مهره های ستون فقرات قابل توجه است. پوکی استخوان از عوارض شایع این دوران است و بدلیل افزایش احتمال شکستگی، ناتوانی جسمی در این دوره افزایش می یابد. توصیه های زیر به کاهش پوکی استخوان و تقویت استخوان ها کمک میکند :

 

  • قبل از 35 سالگی ورزش منظم ( لااقل یک روز در میان ) شروع شود.
  • مصرف لبنیات و سبزی های دارای کلسیم افزوده شود.
  • زمان در معرض آفتاب قرار گرفتن افزوده شود و یا اینکه ویتامین دی(D) بصورت دارو مصرف شود.

 

نکات مهم دوران یائسگی :

 

تا مدتی بعد از قطع قاعدگی ممکن است گاهی اوقات حاملگی رخ دهد لذا در صورت استفاده از روشهای

جلوگیری ازبارداری، قبل از کنار گذاشتن آن با پزشک یا مرکز بهداشتی (تنظیم خانواده) مشورت نمائید.

برخی اززنان ممکن است بدلائل مختلفی (بعنوان مثال تنها زندگی کردن، عدم استطاعت مالی، ناتوانی درخوب جویدن غذا و یا به علت ناآگاهی از نیازهای تغذیه ای خود) دچار سوء تغذیه می شوند. رژیم غذایی می باید از نظر پروتئین ها و ویتامین ها بخصوص ویتامین D و کلسیم رعایت شود.

 

با توجه به شیوع بعضی بدخیمی ها در این دوران ، معاینات دوره ای مناسب نظیر ماموگرافی و پاپ اسمیر باید انجام شود. با توجه به اینکه پوکی استخوان از عواقب مهم یائسگی است باید آن راقبل از بروز شکستگی استخوان تشخیص داد. هورمون درمانی تحت نطر پزشک می تواند بسیاری از عوارض ذکر شده راکاهش دهد. آشنائی با تغییرات این دوران باعث اطمینان خاطر درزنان خواهد شد و فرد با یادآوری موفقیت های گذشته می تواند نیروی روانی بیشتری گرفته وانرژی خود را متوجه کارهای جدید سازد.

 

درمان جایگزینی هورمونی بعد از یائسگی :

 

در زمان وقوع یائسگی طبیعی، درمان جایگزینی هورمونی ممکن است برای بهبود کوتاه مدت علائم و نشانه های گفته شده بکار گرفته شود. درمان هورمونی در زنان یائسه ممکن است فقط استروژن (در زنانیکه رحم آنان برداشته شده است) و یا بصورت ترکیبی از استروژن و پروژسترون (در زنانی که رحم آنها سالم است) باشد.